Leki wykrztusne

Celem stosowania leków wykrztuśnych (expectorantia) jest ułatwienie wydalania śluzu i wydzielin zapalnych z dróg oddechowych przez ich. upłynnienie. Im wydzielina jest bardziej płynna i mniej lepka, tym łatwiej wydalana jest na zewnątrz przy odruchu kaszlowym. Natomiast wydzielina gęsta, lepka przylepia się do ściany oskrzeli i wymaga częstych i silnych odruchów kaszlowych, zanim opuści drogi oddechowe. Znaczną rolę odgrywają tu ruchy nabłonka migawkowego — wydzielina płynna pobudza nabłonek do wzmożonego ruchu, wydzielina gęsta i lepka upośledza jego czynność. Również proces oddychania odgrywa znaczną rolę. Kaszel to w istocie silny ruch wydechowy przy zamkniętej początkowo (wzrost ciśnienia w drogach oddechowych) i nagle otwieranej głośni (gwałtowny przepływ powietrza na zewnątrz). Ośrodek oddechowy, a ściślej część zwana umownie ,,ośrodkiem kaszlowym”, steruje tym bardzo złożonym odruchem. Receptorami obwodowymi uruchamiającymi odruch kaszlowy są tzw. punkty kaszlowe w drzewie oskrzelowym, reagujące na obecność wydzieliny i ciał obcych, dym itp. Zakłócenie wydzielania oskrzeli może polegać na pojawieniu się nadmiernej ilości wydzieliny, gęstej wydzieliny w niewielkich ilościach i na jej zaleganiu. Leki zwiększające wydzielanie śluzu w oskrzelach stosuje się w stanach zapalnych dróg oddechowych z kaszlem suchym i niewielką ilością wydzieliny oraz w przypadkach wydzieliny gęstej, trudno odrywającej się i powodującej silny kaszel.